Działka po zmarłym działkowcu a niezgłoszenie w terminie wniosku przez osoby bliskie. - 05.01.2018

Do prawników PZD często kierowane są pytania – zarówno ze strony rodzin zmarłych działkowców, jak i członków zarządów ROD, o prawa (roszczenia) przysługujące bliskim zmarłego działkowca w sytuacji, gdy uchybili oni terminowi na zgłoszenie wniosku o ustanowienie prawa do działki po zmarłym działkowcu.  
Przypominamy, że poza sytuacją, gdy zmarły pozostawał w związku małżeńskim – prawo do działki wygasa z chwilą śmierci działkowca. Działka staje się zatem działką „wolną”, czyli nikomu nie przysługuje wówczas tytuł prawny uprawniający do korzystania z niej. Pomimo jednak wygaśnięcia tego prawa – zarząd ROD nie może ustanowić na rzecz kogokolwiek (czy to osoby bliskiej czy obcej) prawa do niej przed upływem terminów, o których mowa w art. 38 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (ustawa o ROD). W terminach tych osoby bliskie zmarłego mogą deklarować wobec zarządu ROD zamiar nabycia prawa do działki. Mają one na to 3 lub 6 miesięcy – w zależności od tego czy działkowiec w dniu śmierci pozostawał czy nie w związku małżeńskim.
Jeśli po śmierci działkowca w zastrzeżonych termiach nie zgłosi się żadna uprawniona osoba – zarząd ROD może swobodnie „zadysponować” prawem do działki, tj. zawrzeć umowę dzierżawy działkowej z dowolną osobą, która spełnia ustawowe kryteria. Osoby bliskie nie miałyby wówczas skutecznego roszczenia wobec PZD o ustanowienie prawa do działki (skoro same uchybiły zastrzeżonemu dla nich terminowi). Niemniej jednak biorąc pod uwagę funkcje rodzinnych ogrodów działkowych należy przyjąć, że nawet gdyby osoba bliska wystąpiła do zarządu ROD po upływie terminu, a działka nadal pozostawała działką „wolną”, zarząd ROD w miarę możliwości i z poszanowaniem przyjętych w ROD i PZD zasad, powinien uwzględnić wolę takiej osoby - zamiast ustanawiać prawo do tej działki na rzecz innej, obcej osoby.
Zwrócenia uwagi ponadto wymaga, że nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce stanowiły własność zmarłego działkowca. Wartość tego mienia podlega rozliczeniu z osobami, które legitymują się postanowieniem sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktem poświadczenia dziedziczenia
AO